فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضائی (دیدگاه‌های حقوقی سابق)

  جرم که جوهره‏ی حقوق جزا را تشکیل می‏دهد عبارتست از این که ارکان مادی و معنوی در کنار هم گردآیند (در اکثریت جرایم) و از طرفی قانون نیز آن رفتار را مجرمانه تلقی کرده باشد. بنابراین، تحقق رفتار مادی در کنار عنصر معنوی (به غیر از جرایم مادی صرف) و حصول مطلوب، وقوع جرم تام را در پی خـواهد داشت. اما همواره در عـالم خارج، جرم تـام محـقق نمی‏شود و گاه رفتارهایی ارتکاب می‏یابند که در قالب جرم تام قرار نمی‏گیرند. با این وصف، این رفتارها در راستای تحقق قصد مجرمانه انجام گرفته‏اند، لیکن جـرم منظور واقع نشده است. در حقوق ایران، علی رغم اهمیت فراوان جرایم ناقص، به ویژه سیاست کیفری مقنن در جهت پیشگیری از وقوع جرم یا ورود آسیب مستقیم، به تعریف این جرایم و تبیین چهارچوب و ویژگی‏های آن پرداخته نشده است. این مقـاله تلاش دارد ضمن تعریف جـرایم ناقـص، مبانی جرم انگاری، ویژگی‏ها، ارکان و اقسام آن را بیان نماید. خاطر نشان می‏شود، تمییز جرایم ناقص در مقابل جرایم تام ما را به این امر رهنمون می‏سازد که حقوق جزا تا چه میزان از رفتار انجام شده اشخاص را می‏تواند کنترل نماید و چه هنگام می‏توان از حقوق کیفری و نقش آن در ممنوع ساختن رفتاری استفاده نمود.