دوره 23، شماره 84 - ( زمستان 1397 )                   دوره 23 شماره 84 صفحات 196-165 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Montazerqaem M. The Reflection of the Knowledge and Culture Contemporary to Islam's Lawgiver in Its Narrations about atonement. دیدگاه‌های حقوقی 2019; 23 (84) :165-196
URL: http://jlviews2.ujsas.ac.ir/article-1-1025-fa.html
منتظرقائم مهدی. بازتاب دانش و فرهنگ عصر شارع در روایات دیات. دیدگاه‌های حقوق قضایی. 1397; 23 (84) :165-196

URL: http://jlviews2.ujsas.ac.ir/article-1-1025-fa.html

بازتاب دانش و فرهنگ عصر شارع در روایات دیات
مهدی منتظرقائم*
دانشگاه علوم قضایی ، mahdiqaem@yahoo.com
چکیده:   (2172 مشاهده)
در عصر حضور ائمه، مردم حکم جنایاتی را که رخ می‌داده است از ایشان می­پرسیدند. گاه نیز راوی حکم جنایتی را که تصور کرده بوده از امام پرسیده است. از آنجا که این جنایت‌‌ها در خلأ رخ نداده و راوی نیز خالی‌الذهن نبوده است و همگی متأثر از شرایط زمانه خود بوده‌اند؛ تأمل در روایات دیات ما را به نتایج ذیل می‌‌رساند: شناختی که مردم از بدن انسان داشته‌‌اند؛ ابزاری که برای تشخیص میزان جنایت به کار می‌‌بردند؛ ابزار جنایتی که استفاده می شده است؛ جنایت‌‌هایی که در آن عصر رخ می‌‌داده‌‌ یا راویان تصور می‌کردند و اموالی که در عصر شارع بین همه مردم یا مردمِ بعضی از نواحی رواج داشته و ارزشمند بوده در روایات بازتاب داشته است. توجه به ویژگی عصری‌بودنِ بدن‌شناختی، جنایت‌شناختی و اموالی که در روایات برای دیات تعیین شده است؛ در استنباط حکم دیات برای جنایت‌‌هایی که امروزه رخ می‌‌دهد بی‌‌تأثیر نیست. فقیه نمی‌‌تواند به قراین مقامی صدور روایات، که چه‌بسا موضوع احکام در روایات را مقید می‌‌کند، بی‌‌توجه باشد. دانش و فرهنگ زمانه امامان می‌‌‌تواند ـ دست‌کم ـ بعضی از دستورهای ایشان درباره دیات را از اطلاق زمانی بیندازد. به این معنی که استنباط «احکام دیات» از «روایات» بدون آشنایی با زمینه‌‌های فرهنگی عصر صدور آنها و بدون مقایسه آنها با زمینه‌‌های فرهنگیِ عصرِ استنباط میسر نیست. مقتضای اجتهاد پویا در باب دیاتْ استنباط احکام از ادله اربعه به گونه‌‌ای است که از جهات «بدن‌شناسی، ابزار تشخیص میزان جنایت، ابزار جنایت، انواع جنایت و اموال مناسب برای دیه» با زمانه صدور فتوا تناسب بیشتری داشته باشد.
واژه‌های کلیدی: دیات، موضوع‌شناسی، فرهنگ عصر شارع.
متن کامل مقالات PDF [PDF 424 kb]   (817 دریافت)    
نوع مطالعه: تحقیقات بنیادی یا نظری | موضوع مقاله: حقوق کیفری و جرم شناسی
دریافت: 1396/3/23 | ویرایش نهایی: 1398/4/10 | پذیرش: 1397/9/15 | انتشار: 1398/4/3 | انتشار الکترونیک: 1398/4/3
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضائی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Judicial Law Views Quarterly

Designed & Developed by : Yektaweb